Samenvatting
De invoering van pedagogische coaches in de Vlaamse kinderopvang, als onderdeel van het zesde Vlaams Intersectoraal Akkoord (VIA6), markeert een belangrijke stap in de professionalisering van de sector. Deze coaches hebben als doel de pedagogische kwaliteit te versterken en kinderbegeleiders te ondersteunen in hun werk. Hoewel er steeds meer erkenning is voor het belang van hooggekwalificeerd personeel, blijven de voorwaarden voor het succesvol inzetten van pedagogische coaches onduidelijk. Om dit beter te begrijpen, werden pedagogische coaches, verantwoordelijken en kindbegeleiders bevraagd aan de hand van interviews en focusgroepen.
Uit dit onderzoek blijkt dat pedagogische coaches een waardevolle rol spelen. Ze werken zowel vraaggestuurd, door in te gaan op specifieke vragen van teams, als aanbodgestuurd, door proactief pedagogische projecten te initiëren. Hun werkmethoden omvatten observeren, meedraaien op de werkvloer en het voorleven van goede praktijken. Deze aanpak wordt sterk gewaardeerd door kinderbegeleiders, die aangeven dat de coaches hen helpen kritisch te reflecteren en hun pedagogische visie te versterken.
Tegelijkertijd stuiten coaches op enkele belangrijke barrières. Zo ontbreekt vaak een duidelijke functieomschrijving, wat verwarring creëert over hun rol en verantwoordelijkheden. Daarnaast zorgen personeelstekorten ervoor dat coaches regelmatig moeten inspringen als kinderbegeleider, wat hun tijd en ruimte om te coachen beperkt. Het gebrek aan doorgroeimogelijkheden voor kinderbegeleiders zonder diploma’s leidt bovendien tot wrijving binnen de groep van kinderbegeleiders.
Er zijn ook verschillen in hoe pedagogische coaches worden ingezet. In het vlindermodel werken coaches op meerdere locaties, wat hen een externe en frisse blik geeft. In het locatiemodel zijn coaches gekoppeld aan één locatie, wat zorgt voor meer consistentie. Beide modellen hebben hun voor- en nadelen, en de keuze hangt sterk af van de specifieke context en behoeften van de organisatie.
Om het werk van pedagogische coaches te versterken, doet het onderzoek een aantal aanbevelingen:
Een heldere functieomschrijving en een kader waarin coaches kunnen opereren, zijn essentieel.
Er is structurele ondersteuning nodig, zoals voldoende personeel en middelen om de coachingsfunctie volledig tot zijn recht te laten komen.
Er is nood aan het creëren van loopbaanperspectieven voor kindbegeleiders.
Pedagogische coaches bieden een belangrijke meerwaarde voor de Vlaamse kinderopvang. Hun bijdrage aan de pedagogische kwaliteit is onmiskenbaar, maar om hun potentieel volledig te benutten, moeten structurele knelpunten worden aangepakt.
Het rapport
Het volledige onderzoeksrapport kan u hier downloaden.
