Inclusieve opvang? Dat doe je samen!

Vaak twijfelen opvangvoorzieningen of ze wel in staat zijn om een kind met een specifieke ondersteuningsbehoefte goed op te vangen. Door een goed netwerk bied je ook kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte de kans om met andere kinderen uit de buurt te spelen en te groeien. In Zemst en Geel slaan lokaal bestuur, kinderopvanginitiatieven en Centra voor Inclusieve Kinderopvang (CIK) de handen in elkaar om inclusieve kinderopvang te realiseren.

Vlaanderen telt zo'n zestien Centra voor Inclusieve Kinderopvang (afgekort CIK). Wie een kind met een specifieke ondersteuningsbehoefte opvangt of daarmee van start wil gaan, kan gratis ondersteuning krijgen bij een CIK. Afhankelijk van de vraag, krijg je langdurige ondersteuning of kan je beroep doen op een netwerk van professionals. Het CIK geeft ondersteuning op maat. Het denkt bijvoorbeeld mee over het organiseren van de opvang voor een specifiek kind, bekijkt mee de toegankelijkheid van je opvang, geeft vorming over inclusief beleid of coacht bij de communicatie met ouders wanneer je bijvoorbeeld een ontwikkelingsprobleem vermoedt.

Toegankelijke kinderopvang vinden is namelijk geen evidentie voor gezinnen met een kind met een ondersteuningsbehoefte. En toch heeft elk gezin het recht om zelf te bepalen welke opvang ze voor hun kind kiezen. Vaak verkiezen gezinnen opvang dicht bij huis. Zo kan hun kind samen met andere kinderen uit de buurt spelen en groeien.

Wil je een inclusieve werking installeren, dan is het belangrijk om het team te koesteren, weet Christine Heylen (diensthoofd Kindzorg en Onderwijsregie Stad Geel). Ze zoeken er steeds naar hoe ze medewerkers zo goed mogelijk kunnen ondersteunen door in te zetten op samenwerking. Dat gebeurt ook in Zemst, bevestigt Mieke De Strooper (inclusiecoach Centrum Inclusieve Kinderopvang Vilvoorde). Daar organiseerden ze een werkgroep waarin kinderdagverblijven en onthaalouders aan de slag gingen met vragen zoals: ‘Welke drempels ervaren we?’ of ‘Wat zijn onze dromen en noden voor een toegankelijke, inclusieve kinderopvang?’Hieruit bleek dat er behoefte was aan een ondersteunend netwerk van professionals en aan het vergroten van kennis en vaardigheden. Inmiddels zijn ze gestart met intervisies. Zo ondersteunen begeleiders elkaar en reflecteren ze samen op wat ze doen.

Sandra Maeckelberghe (medewerker inclusief kinderdagverblijf Villa Clementina) heeft als begeleider in Villa Clementina ervaring in het werken met kinderen met een ondersteuningsbehoefte. Onder de naam ‘Op de koffie’ bezoekt ze systematisch zes kinderdagverblijven en vijftien onthaalouders. Ze stelt vragen en neemt deel aan het dagelijkse werk. Zo krijgt ze meer zicht op wat er goed loopt en waar er knopen zitten. Door op de werkvloer aanwezig te zijn, komen er ook vanzelf vragen van de begeleiders. Ze ziet zichzelf niet als iemand die problemen oplost, maar wel als een gelijkwaardige partner. Samen zoeken ze naar oplossingen en maken ze een plan van aanpak. Ook ouders stellen vragen, en die samenwerking versterkt de band. De kinderbegeleiders zijn er bondgenoten van ouders.

Maar toegankelijke en inclusieve kinderopvang realiseren, kan je niet alleen. Het vraagt om een sterk netwerk van partners die je ondersteunen.

Daarom werken ze in Zemst samen met het Lokaal Overleg Kinderopvang. Zo bereiken ze de opvanginitiatieven in de regio. Ze hebben onder meer een boeiende samenwerking met de Dienst voor Onthaalouders in Zemst. Deze dienst ontwikkelde samen met de onthaalouders een visie overinclusieve opvang. De onthaalouders kregen de kans om een dagje mee te draaien bij Villa Clementina.

Bij buitenschoolse kinderopvang De Bengelbende in Geel is de samenwerking met het Huis van het Kinderg belangrijk. Die zorgt ervoor dat gezinnen met een kind met specifieke ondersteuningsbehoeften op verschillende levensdomeinen zoals opvang, onderwijs en vrije tijd, de juiste ondersteuning krijgen. Een prachtig voorbeeld daarvan is Guusje. Die komt naar De Bengelbende. Tegelijkertijd kan Guusjes alleenstaande mama bij het Huis van het Kind terecht met allerhande vragen over de opvoeding van en zorg voor Guusje. Door de krachten te bundelen, kon Guusjes mama inmiddels starten met een opleiding. Guusje zelf geniet van het samenspelen met andere kinderen. Dat toont hoe waardevol inclusieve kinderopvang in een breed ondersteuningsnetwerk is.

Wil je meer weten over het thema? Lees dan zeker de publicatie Inclusie van kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften. Een leidraad voor inclusieve kinderopvang.