Er is de laatste tijd veel te doen over kleuters die zindelijk moeten zijn op 2,5 jaar. Zo schrijft Minister van Onderwijs, Demir in haar beleidsnota: “We verwachten dat kleuters die starten in het kleuteronderwijs zindelijk zijn zodat leraren in de kleuterschool zich op hun kerntaak kunnen focussen.”
Kan dat eigenlijk wel? Zindelijk op 2,5 jaar? Mogen we dat van alle kinderen verwachten? Wat zegt de wetenschap hier over? Laten we dit eens van dichterbij bekijken.
Wetenschappelijk onderzoek leert ons dat kinderen gemiddeld tussen de 18 en 30 maanden de fysiologische, cognitieve en emotionele ontwikkeling bereiken die nodig is om het zindelijkheidsproces te starten. Het gaat dan om kunnen stappen, kledij aan en af doen, het volgen van instructies en ook besef dat er bijvoorbeeld een volle blaas is.
De exacte leetijd waarop kinderen dit moment bereiken varieert sterk per kind. Sommige kinderen hebben op 18 maanden de nodige vaardigheden ontwikkeld, terwijl anderen dat pas tegen 36 maanden bereiken .
De idee dat kinderen bij instap in de kleuterschool op 2,5 jaar zindelijk moeten zijn, is dus niet gebaseerd op wetenschappelijke inzichten, maar eerder op praktische beperkingen binnen het het huidig kleuterschoolsysteem.
Kleuterleerkrachten hebben mede omwille van hele grote groepen (tot 25 kinderen per leerkracht) vaak onvoldoende tijd en middelen om kinderen in hun zindelijkheidsproces te begeleiden terwijl kinderen dit wel degelijk nodig hebben.
De huidige focus op zindelijkheid op 2,5 jaar legt een last op de schouders van ouders en kinderen, zonder voldoende rekening te houden met de individuele verschillen die er zijn. Bovendien kan het eisen van zindelijkheid op zo’n jonge leeftijd leiden tot problemen zoals zindelijkheidsstress, constipatie of zelfs regressie.
Als we vanuit het belang van het kind willen redeneren – en daar zijn goede redenen voor -, moeten we overwegen om:
Meer flexibiliteit in te bouwen in de verwachtingen rond zindelijkheid. Elk kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo.
Meer ondersteuning te bieden aan kleuterleerkrachten, zodat zij kinderen in dit proces kunnen begeleiden.
De kloof tussen kinderopvang en kleuterschool te verkleinen, zodat kinderen een geleidelijke overgang ervaren en beter ondersteund worden in hun ontwikkeling.
Andere landen tonen aan dat een geïntegreerde aanpak waarbij de schotten tussen kinderopvang en kleuterschaal vervagen, werkt. Waarom zouden we in Vlaanderen niet ambitieus durven zijn en deze uitdaging aangaan? Wat denken jullie? Hoe kijken jullie naar de huidige norm rond zindelijkheid in Vlaanderen? Hoe ga je ermee om als ouder, kinderbegeleiders en kleuterleerkracht?
Comments